top of page

Τα αίτια της κλιματικής αλλαγής

 

Οι άνθρωποι επηρεάζουν το κλίμα και τη θερμοκρασία της γης κυρίως μέσω της καύσης ορυκτών καυσίμων, της αποψίλωσης των δασών και της κτηνοτροφίας. Οι δραστηριότητες αυτές προσθέτουν τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου που κανονικά βρίσκονται σε εξαιρετικά μικρές συγκεντρώσεις στο ατμοσφαιρικό μίγμα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα (0,036%), με αποτέλεσμα την αισθητή μεγέθυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου και την αύξηση της ποσότητας της θερμοκρασίας που δεσμεύεται στην ατμόσφαιρα. Τα κυριότερα αέρια του θερμοκηπίου και οι δραστηριότητες που συμβάλλουν στην αύξηση τους είναι:

  • Οι υδρατμοί (Η2Ο): είναι το βασικό αέριο θερμοκηπίου το οποίο δεσμεύει θερμότητα και αποτελεί το 1-5% του ατμοσφαιρικού αέρα. Ευθύνονται για περίπου τα 2/3 του φυσικού φαινομένου του θερμοκηπίου. Οι υδρατμοί δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

  • Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2): Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) είναι το κύριο αέριο του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το 2016, το CO2 αντιπροσώπευε περίπου το 74,4% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από ανθρώπινες δραστηριότητες (βλέπε εικόνα). Το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται φυσιολογικά στην ατμόσφαιρα ως μέρος του κύκλου του άνθρακα της Γης (η φυσική κυκλοφορία του άνθρακα μεταξύ της ατμόσφαιρας, των ωκεανών, του εδάφους, των φυτών και των ζώων). Οι ανθρώπινες δραστηριότητες μεταβάλλουν τον κύκλο του άνθρακα α) με την προσθήκη περισσότερου CO2 στην ατμόσφαιρα και β) επηρεάζοντας την ικανότητα των φυσικών αποθηκών CO2, όπως τα δάση και το έδαφος, να απομακρύνουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και να αποθηκεύουν άνθρακα. Ενώ οι εκπομπές CO2 προέρχονται από ποικίλες φυσικές πηγές, οι εκπομπές που σχετίζονται με τον άνθρωπο ευθύνονται για την αύξηση που σημειώθηκε στην ατμόσφαιρα από τη βιομηχανική επανάσταση. Το διοξείδιο του άνθρακα εισέρχεται στην ατμόσφαιρα μέσω της καύσης:

I. ορυκτών καυσίμων (άνθρακας, φυσικό αέριο και πετρέλαιο) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για τη μετακίνηση και τις μεταφορές, για τη λειτουργία της βιομηχανίας,

II. στερεών αποβλήτων,

III. δέντρων και βιομάζας.

Επίσης εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και ως αποτέλεσμα ορισμένων χημικών διεργασιών (π.χ. παραγωγή τσιμέντου). 

Το διοξείδιο του άνθρακα απομακρύνεται από την ατμόσφαιρα όταν απορροφάται από τα φυτά ως μέρος του βιολογικού κύκλου του άνθρακα, με τη φωτοσύνθεση. Συνεπώς η αλλαγή χρήσεων γης, η αποψίλωση των δασών και η καταστροφή τους από πυρκαγιές ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. 

  • Το μεθάνιο (CH4): Το 2016, το μεθάνιο (CH4) αντιπροσώπευε περίπου το 17% όλων των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που εκπέμπουν μεθάνιο είναι οι διαρροές από συστήματα εξόρυξης και διανομής φυσικού αερίου και η εκτροφή ζώων. Το μεθάνιο εκπέμπεται επίσης από φυσικές πηγές όπως οι φυσικοί υγροβιότοποι, από βακτήρια που διασπούν οργανικά υλικά απουσία οξυγόνου. Ο χρόνος ζωής του μεθανίου στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μικρότερος από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), αλλά το CH4 είναι πιο αποτελεσματικό στην παγίδευση ακτινοβολίας από το CO2. Συνολικά, το 50-65% των συνολικών εκπομπών CH4 προέρχονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το μεθάνιο εκπέμπεται κατά την παραγωγή και τη μεταφορά άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου. Εκπομπές μεθανίου προκύπτουν επίσης από την κτηνοτροφία και άλλες γεωργικές πρακτικές καθώς και από την αποσύνθεση των οργανικών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής  στερεών απορριμμάτων. 

  • Το υποξείδιο του αζώτου (Ν2Ο): Το υποξείδιο του αζώτου εκπέμπεται κατά τη διάρκεια γεωργικών πρακτικών (π.χ. εφαρμογή συνθετικών και οργανικών λιπασμάτων ή καύση αγροτικών υπολειμμάτων), βιομηχανικών δραστηριοτήτων (π.χ. παραγωγή συνθετικών λιπασμάτων, παραγωγή νάιλον κλπ.) την καύση ορυκτών καυσίμων και στερεών αποβλήτων, καθώς και κατά την επεξεργασία των λυμάτων.

  • Τα φθοριούχα αέρια: Σε αντίθεση με άλλα αέρια του θερμοκηπίου, τα φθοριούχα αέρια δεν έχουν φυσικές πηγές και προέρχονται μόνο από δραστηριότητες που σχετίζονται με τον άνθρωπο. Είναι συνθετικά, ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου που εκπέμπονται από μια ποικιλία βιομηχανικών διεργασιών (υποκατάστατα για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος, η κατασκευή αλουμινίου και ημιαγωγών). Τυπικά εκπέμπονται σε μικρές ποσότητες, αλλά είναι πολύ αποτελεσματικά αέρια θερμοκηπίου.

 

Πηγή: Overview of Greenhouse Gases, US Environment Protection Agency  

Παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το 2016

Το διάγραμμα προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG), καθώς περιγράφει τις πηγές και τις δραστηριότητες της παγκόσμιας οικονομίας που παράγουν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και τον τύπο και τον όγκο των αερίων που συνδέονται με κάθε δραστηριότητα.

 

Δείτε το και σε διαδραστική μορφή εδώ World Greenhouse Gas Emissions: 2016

σελ 78 - Ελλ world-greenhouse-gas-emissi

Παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά τομέα δραστηριότητας. 

Πηγή: World Greenhouse Gas Emissions in 2016  

Προσαρμογή στα ελληνικά: Χρυσούλα Αθανασίου, ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου

Εκπομπές αεριων
bottom of page