top of page

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου!

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου!
Λήψη σε pdf
Αίτια
Επιπτώσεις
Προσαρμογή
Μετριασμός
Game Duration

45 Λεπτά

Number of Players
Space Size
Facilitation Difficulty

16-25 παίκτες

Μεγάλος χώρος

4

Είδος δραστηριότητας

Διασκεδαστικό κινητικό παιχνίδι εγρήγορσης.

Σύντομη περιγραφή

Παιχνίδι προσομοίωσης του φυσικού και του ανθρωπογενούς φαινομένου του θερμοκηπίου.

Μαθησιακοί στόχοι /επιδιώξεις
  • Κατανόηση της λειτουργίας του φυσικού φαινομένου του θερμοκηπίου 

  • Κατανόηση της επίδρασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην δημιουργία του ανθρωπογενούς φαινομένου του θερμοκηπίου.

  • Κατανόηση της ανάγκης αλλαγής συμπεριφοράς για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής

Υλικά / προετοιμασία
  • Καρτέλες ρόλων: Καρτέλες σε χαρτί Α4 με κορδονάκι για να κρέμονται από το λαιμό με απεικόνιση (βλέπε εκτυπώσεις ή στο τέλος της δραστηριότητας)

        α) της γης (1 καρτέλα),

        β) ακτίνων ηλίου (10-16 καρτέλες)

        γ) μορίων διοξειδίου του άνθρακα CO2 (5-8 καρτέλες)

        δ) καταγραφέας (κυρίως για παιδιά του Δημοτικού)

  • Κιμωλίες

  • Τα πανωφόρια των παιδιών

  • Χαρτί του μέτρου πάνω στο οποίο θα καταγράφεται η εξέλιξη του παιχνιδιού (βλέπε εκτυπώσεις)

  • Αφήγηση για τις εκπομπές CO2 μέσα από την ιστορία της Γης και της επίδρασης του ανθρώπου (βλέπε «Αφήγηση» στο τέλος της δραστηριότητας ή εδώ).

  • Στο χώρο που θα πραγματοποιηθεί το παιχνίδι σημειώνουμε ένα κεντρικό σημείο και σχεδιάζουμε με τις κιμωλίες δυο ομόκεντρους κύκλους, ο πρώτος σε απόσταση 4 βημάτων από το κέντρο (αναπαριστά την ατμόσφαιρα της Γης) και ο δεύτερος σε απόσταση 7-8 βημάτων από το κέντρο (αναπαριστά το διάστημα).


Καλό είναι η ομάδα να μην υπερβαίνει τους 20-25 παίκτες. Όσο μεγαλύτερος ο αριθμός των παικτών, τόσο μεγαλύτερο χώρο χρειαζόμαστε για το παιχνίδι και φτιάχνουμε μεγαλύτερους κύκλους.

Οδηγίες - Εμψύχωση

Κανόνες του παιχνιδιού


  • Επιλέγουμε έναν εθελοντή που αναπαριστά τη Γη (φοράει την καρτέλα με τη γη)

  • Επιλέγουμε 5-8 παίκτες που αναπαριστούν τα μόρια του CO2 (φορούν τις καρτέλες με το CO2)

  • Επιλέγουμε 10-16 παίκτες που αναπαριστούν τις ακτίνες του Ήλιου (φορούν τις καρτέλες με τις ακτίνες ηλίου). Σημείωση για τον εκπαιδευτικό-εμψυχωτή: Ο αριθμός των παικτών που αναπαριστούν τις ακτίνες του ήλιου θα πρέπει να είναι περίπου διπλάσιος από τον αριθμό των μορίων του CO2.

  • Επιλέγουμε έναν εθελοντή που θα είναι ο καταγραφέας (φοράει την καρτέλα του καταγραφέα)

  • Εξηγούμε τους ρόλους στους παίκτες και τον τρόπο κίνησης του κάθε ρόλου στη διάρκεια του παιχνιδιού:

  1. Ο παίκτης που αναπαριστά τη Γη κάθεται εξ αρχής στο κέντρο των κύκλων.

  2. Τα διοξείδια του άνθρακα κατανέμονται στον εσωτερικό κύκλο (ατμόσφαιρα). Ο αφηγητής λέει σε κάθε μέρος της ιστορίας πόσα CO2 παίρνουν μέρος και συνεπώς παίρνουν θέση στον εσωτερικό κύκλο. Όταν οι ακτίνες του ήλιου μπαίνουν στην ατμόσφαιρα, τα CO2 δεν κάνουν τίποτα. Όταν οι ακτίνες του ήλιου βγαίνουν από την ατμόσφαιρα οι παίκτες-CO2 που παίρνουν μέρος στο παιχνίδι, χωρίς να μετακινηθούν, ανοίγουν τα χέρια τους σε διάταση.

  3. Οι παίκτες που αναπαριστούν τις ακτίνες του ήλιου κατανέμονται εξ αρχής στον εξωτερικό κύκλο (καλό είναι να σημειώσουμε με κιμωλία τη θέση τους). Οι ακτίνες του ήλιου κινούνται από τη θέση τους σε ευθεία γραμμή προς τη Γη και πάλι σε ευθεία γραμμή (χωρίς ελιγμούς για να αποφύγουν τα CO2) από τη Γη προς την αρχική τους θέση. Όταν οι ακτίνες κινούνται προς τη Γη (είσοδος ακτινοβολίας) δεν εμποδίζονται από τα CO2. Όταν οι ακτίνες κινούνται από τη Γη προς το διάστημα (έξοδος ακτινοβολίας), αν ακουμπήσουν στα CO2 σταματούν (δεσμεύονται) και παραμένουν στην ατμόσφαιρα της Γης.

  4. Ο καταγραφέας καταγράφει με αριθμούς τα CO2 που παίρνουν μέρος και τις ακτίνες του ήλιου που παγιδεύονται σε κάθε φάση του παιχνιδιού καθώς εξελίσσεται η ιστορία. Η καταγραφή θα μας βοηθήσει να κάνουμε την ανασκόπηση του παιχνιδιού στο τέλος της ιστορίας.

Κάντε μια δοκιμή για να διαπιστώσετε αν οι παίκτες έχουν καταλάβει τους ρόλους τους!


Οδηγίες 


Α΄  Μέρος: Αφηγούμαστε το πρώτο μέρος της ιστορίας, πριν τη βιομηχανική επανάσταση (βλέπε αφήγηση).

  1. Ζητούμε από 2 παίκτες-CO2 να πάρουν θέση στον εσωτερικό κύκλο ως αποτέλεσμα των φυσικών διεργασιών του πλανήτη που παράγουν CO2.

  2. Καλούμε τους παίκτες-ακτίνες του ήλιου να μετακινηθούν από τη θέση που έχουν στην περίμετρο του εξωτερικού κύκλου προς τη Γη. Οι παίκτες-CO2 στέκονται στη θέση τους με τα χέρια κάτω. Όλοι οι παίκτες-ακτίνες του ήλιου φτάνουν στη Γη.

  3. Οι ακτίνες πρέπει να επιστρέψουν στην αρχική τους θέση στο "διάστημα", όμως τώρα τα CO2 που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα ανοίγουν τα χέρια τους και δεσμεύουν / “πιάνουν” τις ακτίνες. Όσοι παίκτες-ακτίνες του ήλιου ακουμπήσουν σε ένα παίκτη-CO2 προσπαθώντας να επιστρέψουν στο διάστημα, “παγιδεύονται”, παραμένουν στην ατμόσφαιρα και αυξάνουν τη θερμοκρασία της Γης.

  4. Μετράμε πόσες ακτίνες παγιδεύτηκαν. Ο καταγραφέας καταγράφει! Μπορούμε στο σημείο αυτό να εξηγήσουμε το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου. Χάρη σ’ αυτό η Γη έχει μια ήπια μέση θερμοκρασία (περίπου 15oC) που επιτρέπει την ανάπτυξη ζωής σε αυτήν. Χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου η μέση θερμοκρασία της Γης θα ήταν πολύ χαμηλή, περίπου -15οC. Η Γη θα ήταν ένας αφιλόξενος πλανήτης!

  5. Οι παίκτες  καλύπτουν τη "Γη" με 1-2 πανωφόρια που αντιπροσωπεύουν την ευεργετική επίδραση του φυσικού φαινομένου του θερμοκηπίου στη θερμοκρασία της Γης.

  6. Όλες οι ακτίνες επιστρέφουν στη θέση τους στον εξωτερικό κύκλο.


Β΄  Μέρος: Αφηγούμαστε το δεύτερο μέρος της ιστορίας, κατά τη βιομηχανική επανάσταση (βλέπε αφήγηση). Ρωτάμε αν έχει αυξηθεί το CO2 στην ατμόσφαιρα και ζητάμε από 1-2 παίκτες-CO2 ακόμα να πάρουν θέση στον εσωτερικό κύκλο.

  • Επαναλαμβάνουμε τα βήματα 2 & 3.

  • Μετράμε πόσες ακτίνες παγιδεύτηκαν τώρα στην ατμόσφαιρα και συγκρίνουμε με τον προηγούμενο γύρο. Ρωτάμε τους μαθητές τι επιπτώσεις έχει αυτό στη θερμοκρασία της Γης. Ο καταγραφέας καταγράφει!

  • Οι μαθητές τοποθετούν 1-2 ακόμα πανωφόρια στη "Γη".

  • Όλες οι ακτίνες επιστρέφουν στη θέση τους στον εξωτερικό κύκλο.


Γ΄  Μέρος: Αφηγούμαστε το τρίτο μέρος της ιστορίας, μετά την ανακάλυψη του πετρελαίου (βλέπε αφήγηση). Ρωτάμε αν θα έχουμε αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα και ζητάμε από 1-2 ακόμη παίκτες-CO2 να σταθούν στον εσωτερικό κύκλο.


  • Επαναλαμβάνουμε τα βήματα 2 & 3.

  • Μετράμε πόσες ακτίνες είναι πλέον παγιδευμένες στην ατμόσφαιρα, ο καταγραφέας καταγράφει! Συγκρίνουμε με τον προηγούμενο γύρο και ρωτάμε τι επίπτωση έχει αυτό στη θερμοκρασία της Γης και οι μαθητές τοποθετούν 2-3 ακόμη πανωφόρια στη "Γη".

  • Όλες οι ακτίνες επιστρέφουν στη θέση τους στον εξωτερικό κύκλο.


Δ΄  Μέρος: Αφηγούμαστε το τέταρτο μέρος της ιστορίας, την σημερινή εποχή (βλέπε αφήγηση). Ρωτάμε αν αυξάνεται το CO2 στην ατμόσφαιρα και ζητάμε από 1-2 ακόμη παίκτες-CO2 να πάρουν τη θέση τους στον εσωτερικό κύκλο.


  • Επαναλαμβάνουμε τα βήματα 2 & 3.

  • Μετράμε πόσες ακτίνες είναι πλέον παγιδευμένες κοντά στη Γη. Ο καταγραφέας καταγράφει! Συγκρίνουμε με τον προηγούμενο γύρο. Ρωτάμε τι επίπτωση έχει αυτό στη θερμοκρασία της Γης. Οι μαθητές τοποθετούν 2-3 ακόμα πανωφόρια στη "Γη".


Ολοκλήρωση: Όλοι οι παίκτες, εκτός από τη "Γη", επιστρέφουν στις θέσεις τους. Ρωτάμε ποια είναι τα συμπεράσματα τους. Ζητάμε από τον παίκτη που αναπαριστά τη Γη να πει πώς αισθάνεται κάτω από όλα τα πανωφόρια.

  • Ζητάμε από τους παίκτες να βοηθήσουν τη "Γη" προτείνοντας λύσεις για τη μείωση· των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (μετριασμός). Κάθε παίκτης που προτείνει μια λύση (π.χ. μετακίνηση με ποδήλατο/ΜΜΜ, εξοικονόμηση ενέργειας κλπ.), αφαιρεί και ένα πανωφόρι από τη "Γη".

  • Το παιχνίδι τελειώνει όταν έχουν αφαιρεθεί όλα τα πανωφόρια από τη "Γη".

  • Μελετάμε τις σημειώσεις του καταγραφέα και προσθέτουμε στην καταγραφή τα κύρια αίτια ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Ερωτήσεις αναστοχασμού
  • Διασκεδάσατε παίζοντας το παιχνίδι;

  • Μάθατε κάτι παίζοντας; Τι μάθατε;

  • Ποια είναι τα συμπεράσματά σας;

  • Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την παραγωγή CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου;

Η αφήγηση



Α΄ Μέρος: Πάμε πίσω στο χρόνο τρεις χιλιάδες χρόνια πριν! Στην ατμόσφαιρα της Γης μεταξύ των άλλων αερίων βρισκόταν και μια μικρή ποσότητα CO2. Μερικές φορές αυξανόταν λίγο από τις εκρήξεις των ηφαιστείων και τις πυρκαγιές. Τα φυτά το απορροφούσαν για να ζήσουν και αυτό που απόμενε στην ατμόσφαιρα συγκρατούσε τις ακτίνες του ήλιου στη Γη. Έτσι η Γη διατηρούσε μια ικανοποιητική θερμοκρασία (μέση θερμοκρασία 15οC) και φιλοξενούσε τη ζωή. Αλλιώς θα παγώναμε…


Β΄ Μέρος: Τα χρόνια πέρασαν… φτάσαμε αιώνες μετά στη βιομηχανική επανάσταση, γύρω στο 1750. Ο άνθρωπος ανακάλυψε τη μηχανή και τη χρήση του κάρβουνου για να παράγει ενέργεια και κίνηση. Έφτιαξε τραίνα, καράβια, εργοστάσια που όλα έκαιγαν κάρβουνο για να δουλέψουν οι μηχανές τους και να κινηθούν ή να παράγουν προϊόντα. Και καθώς το κάρβουνο καιγόταν, το CO2 αυξανόταν… και ανέβαινε σιγά σιγά προς τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας...


Γ΄ Μέρος: Και να σου φτάσαμε στο 1900. Και ανακαλύψαμε κάτι πιο πολύτιμο από το κάρβουνο… το πετρέλαιο, το μαύρο χρυσό! Χρησιμοποιούσαμε πετρέλαιο για να δουλέψουν τα εργοστάσια, για να κινηθούν τα πλοία και τα τραίνα, για να ζεσταθούν τα κτίρια, κατασκευάσαμε αυτοκίνητα και αεροπλάνα. Οι μετακινήσεις πολλαπλασιάστηκαν, τα προϊόντα που παρήγαγαν τα εργοστάσια επίσης. Οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν και αυξήθηκαν, χρειάζονταν ξυλεία για να φτιάξουν τα σπίτια τους και περισσότερη γη για να καλλιεργήσουν και έτσι άρχισαν να κόβουν τα δάση. Και το CO2;


Δ΄ Μέρος: Φτάνουμε στις μέρες μας. Ο πληθυσμός της γης έχει ξεπεράσει τα 7 δισεκατομμύρια και αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς. Χρησιμοποιούμε πια περισσότερη ενέργεια από ποτέ! Στο σπίτι για φωτισμό, για θέρμανση, για να δουλέψουν συσκευές, στην πόλη, στα καταστήματα, στις υπηρεσίες, στα εργοστάσια για να παράγουμε όλο και περισσότερα προϊόντα, για να μεταφέρουμε προϊόντα από κάθε γωνιά της γης, για να μετακινηθούμε… Κάθε οικογένεια έχει ένα ή περισσότερα αυτοκίνητα, ταξιδεύουμε με αεροπλάνα όλο και πιο συχνά αφού είναι φθηνά! Και φυσικά για όλα αυτά χρησιμοποιούμε ορυκτά καύσιμα… γαιάνθρακες, πετρέλαιο, φυσικό αέριο. Kαι κόβουμε ή καίμε τα δάση για να εξαπλωθούν οι πόλεις μας και οι καλλιέργειές μας. Και καταναλώνουμε πολύ, πάρα πολύ, ακόμα κι αν δεν προλαβαίνουμε να χρησιμοποιήσουμε όλα όσα αγοράζουμε. Και παράγουμε πολλή τροφή, πετάμε πολλή τροφή και τρώμε πολύ περισσότερο κρέας. Οι επιστήμονες μας προειδοποιούν: το CO2 έχει αυξηθεί πολύ και θα αυξάνεται όλο και περισσότερο αν δεν πάρουμε μέτρα! Βαδίζουμε στην αυτοκαταστροφή ή μήπως όχι;


Σημείωση για τον εκπαιδευτικό-εμψυχωτή: Μπορείτε να διαφοροποιήσετε το κείμενο της αφήγησης ανάλογα με την ηλικία των παιδιών

Καρτέλες ρόλων

Τυπώστε σε Α4 για να δημιουργήσετε τις καρτέλες του παιχνιδιού. Κατεβάστε το αρχείο από εδώ

σελ 41 - CO2.png
σελ 41 - Γη.png
σελ 41 - Ήλιος.png
σελ 41 - καταγραφή.png
bottom of page