Αφού η πόλη είναι σε μεγάλο βαθμό η αιτία σημαντικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, στην πόλη πρέπει να στραφούμε για την επίλυσή τους. Θεωρώντας ως αναπόφευκτη την αύξηση του πληθυσμού στις πόλεις η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής μέσα στην πόλη, ενώ συγχρόνως θα μειώσει τις επιπτώσεις της στο φυσικό περιβάλλον.

​

Πολλοί, μάλιστα, πιστεύουν πως η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού και πόρων στις πόλεις, εκτός από πρόβλημα, συνιστά ίσως και ελπίδα. Η πυκνότητα του πληθυσμού σε συνδυασμό με την εγγύτητα των καθημερινών δραστηριοτήτων και την ύπαρξη πυκνών δικτύων επιτρέπει την αποτελεσματικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων, π.χ. τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, την οργάνωση συστημάτων ανακύκλωσης, θέρμανσης, και άλλα οφέλη που είναι δύσκολο έως αδύνατο να επιτευχθούν σε αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα η επίπτωση του μεμονωμένου κατοίκου της πόλης στο περιβάλλον να είναι μικρότερη από τον αντίστοιχο κάτοικο της υπαίθρου, που ζει με παρόμοιο τρόπο ζωής.

​

Επιπλέον, οι μεγάλες και μικρές πόλεις λειτουργούν σαν κινητήριες δυνάμεις της προόδου, συχνά προωθώντας πολλά από τα πολιτιστικά, πνευματικά, εκπαιδευτικά και τεχνολογικά μας επιτεύγματα και καινοτομίες. Η πόλη είναι λοιπόν και το πεδίο της ανθρώπινης αλληλόδρασης όπου νέες ιδέες μπορούν να γεννηθούν, νέα ρεύματα σκέψης μπορούν να διαμορφωθούν, νέα κοινωνικά κινήματα μπορούν να εκφραστούν και νέοι κοινωνικοί σχεδιασμοί να αναδυθούν (Σχίζα, 2009).

Ήδη, ενώσεις πολιτών με ανεπίσημη οργανωτική δομή δρουν αυθόρμητα και άμεσα διεκδικώντας τους δρόμους από το αυτοκίνητο (Ένωση για τα Δικαιώματα των Πεζών, Η Θεσσαλονίκη αλλιώς), τους δημόσιους χώρους από την εγκατάλειψη, τα πεζοδρόμια από τα τραπεζοκαθίσματα, τα εγκαταλειμμένα στρατόπεδα (ΠΕΣ το Δυτικά, ΠΕΡΚΑ) από φιλόδοξα σχέδια «ανάπτυξης», τα ρέματα από τη μετατροπή τους σε νέους δρόμους, τα πάρκα από την εγκατάλειψη, το φόβο και την αποξένωση. Οι δράσεις αυτές δεν εναντιώνονται μόνο στα αυτοκίνητα για παράδειγμα, αλλά στις «πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις που καθοδηγούν τον πολιτισμό του αυτοκινήτου». Παράλληλα οι πολίτες εξοικειώνονται με τις συμμετοχικές διαδικασίες επαναπροσδιορισμού και σχεδιασμού του δημόσιου χώρου ( ΠΕΔΙΟ_ΑΓΟΡΑ). Οι πολίτες που επιδιώκουν την αειφορία της πόλης μέσα από μικρές τοπικές ή θεματικές δράσεις γίνονται πηγή έμπνευσης για άλλους και κάνουν την αρχή για την ανάπτυξη ενός αστικού περιβαλλοντικού πολιτισμού (Η Θεσσαλονίκης αλλιώς , Φίλοι της Νέας Παραλίας).

​

Δημόσιοι φορείς δραστηριοποιούνται, επίσης, προς αυτή την κατεύθυνση. Τα τελευταία χρόνια πρωτοβουλίες, όπως π.χ. οι «πράσινες», «έξυπνες», «ανθεκτικές», «υγιείς» πόλεις, αντικατοπτρίζουν την ανάγκη για προσαρμογή των πόλεων στις ανάγκες της κοινωνίας, στους γρήγορους ρυθμούς αλλαγών που έχουν να αντιμετωπίσουν αλλά και τις προκλήσεις του μέλλοντος. Οι πόλεις προσπαθούν να ξαναανακαλύψουν τον εαυτό τους και να προσδιορίσουν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους (place identity). Αναγνωρίζουν την επιτακτική ανάγκη να προωθηθεί ένα νέο, πολύ διαφορετικό από το σημερινό μοντέλο αστικής ανάπτυξης, με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας των πόλεων, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής σε αυτές αλλά και τη βιωσιμότητα του ίδιου του πλανήτη. Πρόκειται ουσιαστικά για ρεαλιστικές πρωτοβουλίες, που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα, οι οποίες  επιβεβαιώνουν πάνω από όλα πως η αντιστροφή της πορείας στην οποία βαδίζει ο πλανήτης βρίσκεται στα χέρια των τοπικών κοινωνιών και των ενεργών πολιτών όταν αποφασίζουν να συνεργαστούν και να δράσουν.

Βέβαια, τα ζητήματα των πόλεων δεν μπορούν και δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν μόνο στο τοπικό επίπεδο. Απαιτούνται ολοκληρωμένες πολιτικές, που συνειδητοποιούν την επίδραση των πόλεων στο περιβάλλον και νέες μορφές διακυβέρνησης, με στενότερη συνεργασία και συντονισμό σε τοπικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, που αναγνωρίζουν τον αλληλεξαρτώμενο κόσμο στον οποίο ζούμε.

​

Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία διαπιστώνοντας το γεγονός της αύξησης του αστικού πληθυσμού δείχνει όλο και αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις πόλεις. Για την ευρωπαϊκή πολιτική, μάλιστα, οι βιώσιμες πόλεις φαίνεται πως θα αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο για τη στρατηγική "Ευρώπη 2020". Οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως το βραβείο «Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης» ή το Σύμφωνο των Δημάρχων, στο πλαίσιο των οποίων οι πόλεις συνεργάζονται οικειοθελώς με την ΕΕ, σηματοδοτούν αυτή τη νέα κατεύθυνση πολιτικής. Υλοποιούν τη θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον και συμπληρώνουν πολιτικές της Ε.Ε. για τις πόλεις είτε άμεσα, όπως οι οδηγίες για την ποιότητα του αέρα, τον περιβαλλοντικό θόρυβο και τα αστικά λύματα είτε έμμεσα, όπως η οδηγία για τις πλημμύρες. Αυτές οι πολιτικές συγκροτούν το πρόγραμμα για το αστικό περιβάλλον της Ευρώπης, το οποίο επίσης περιλαμβάνει αστικές πολιτικές της Ε.Ε. σε σχέση με άλλους τομείς, όπως ο Χάρτης της Λειψίας για την αειφόρο ανάπτυξη των ευρωπαϊκών πόλεων ή το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα.

​

Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) αξιολογεί τακτικά το αστικό περιβάλλον στην Ευρώπη - τάσεις στην κάλυψη γης, κατανάλωση και ποιότητα περιβάλλοντος, όπως η θεματική αξιολόγηση Αστικό περιβάλλον της έκθεσης «Η κατάσταση του περιβάλλοντος» (State of the Environment Report, 2010). Στόχος του ΕΟΠ είναι να εντάξει το αστικό περιβάλλον στο ευρύτερο πλαίσιο για την παροχή ποιότητας ζωής στις ευρωπαϊκές πόλεις, που πραγματοποιεί τη σύνδεση με τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτιστικές παραμέτρους. Παράλληλα, συλλέγει δεδομένα για το αστικό περιβάλλον ολόκληρης της Ευρώπης, όπως ο αστικός άτλαντας, η βάση δεδομένων AirBase και η υπηρεσία ενημέρωσης και παρατήρησης για την Ευρώπη, με αντικείμενο το θόρυβο (Noise Observation and Information Service for Europe ή NOISE). Αυτά τα δεδομένα παρατίθενται συγκεντρωτικά μαζί με σύνολα δεδομένων για το αστικό περιβάλλον από άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την ολοκληρωμένη παρακολούθηση του αστικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Όσον αφορά τις αξιολογήσεις του, ο ΕΟΠ πραγματοποιεί μια μεταστροφή από την αξιολόγηση μεμονωμένων στοιχείων του αστικού περιβάλλοντος, όπως οι χρήσεις αστικής γης ή η ποιότητα του αέρα, προς την περιεκτικότερη έννοια, του αστικού μεταβολισμού. (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, 2013)

​

Αναδύονται, λοιπόν, θετικές από περιβαλλοντική άποψη όψεις της ζωής στην πόλη, οι οποίες απασχολούν τις Ενώσεις Πολιτών, τους Ο.Τ.Α., τις Περιφέρειες, την Ε.Ε. αποτελώντας μεγάλες προκλήσεις για την αειφορία στις πόλεις στον 21ο αιώνα.