Προτάσεις για μια εκπαιδευτική προσέγγιση
Η κρίση του κορονοϊού έχει μεταβάλει εκ βάθρων τον τρόπο με τον οποίο ζούμε τη ζωή μας, τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας, που χρησιμοποιούμε τους δημόσιους χώρους, καθώς και τον τρόπο εργασίας μας. Κανένα κομμάτι της ζωής μας δεν έχει μείνει ανεπηρέαστο. Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι λόγω των πρωτόγνωρων συνθηκών που επικρατούν τόσο στη χώρα μας όσο και σε ολόκληρο τον πλανήτη, εξαιτίας της εξάπλωσης του κορωνοϊού SARS-CoV-2, θα ήταν ενδιαφέρουσα τη φετινή χρονιά η προσέγγιση της σχέσης Βιώσιμης πόλης και πανδημίας CoviD-19 στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης “Βιώσιμη πόλη: η πόλη ως πεδίο εκπαίδευσης για την αειφορία”.
Για το σκοπό αυτό καταγράψαμε κάποιες ιδέες που θα μπορούσαν να σας φανούν χρήσιμες αν ασχοληθείτε με αυτή την προσέγγιση. Επίσης, δημιουργήσαμε ορισμένες δραστηριότητες που θα μπορούσατε να υλοποιήσετε με τους μαθητές και τις μαθήτριές σας. Συγκεντρώσαμε και παραθέτουμε υπερσυνδέσμους και ψηφιακό υλικό που μπορείτε να αξιοποιήσετε. Τέλος, παραθέτουμε και κάποιες από τις υπάρχουσες δραστηριότητες του εκπαιδευτικού μας υλικού για το δίκτυο “Βιώσιμη πόλη”, οι οποίες με κάποια προσαρμογή θα μπορούσαν να σας φανούν χρήσιμες.
Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να συνδεθεί και με τους Παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ όπως για παράδειγμα με τους Στόχους 3 (Καλή υγεία και ευημερία), 10 (Λιγότερες ανισότητες) και 11 (Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες).
Οι ιδέες μας δεν εξαντλούν φυσικά τις επιμέρους θεματικές ενότητες που συνθέτουν τη σχέση βιώσιμης πόλης και πανδημίας, ούτε συγκροτούν μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα σχετικό πρόγραμμα. Θα υποδεχτούμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις δικές σας ιδέες και δραστηριότητες που τυχόν εφαρμόσετε στο σχολείο (δια ζώσης ή εξ αποστάσεως).
Εισαγωγική δραστηριότητα
Συζητήστε με τους μαθητές και τις μαθήτριές σας τα παρακάτω ερωτήματα:
Πώς άλλαξε η πανδημία τη ζωή μας;
Ποια προβλήματα ανέκυψαν; Ποιες ευκαιρίες - προκλήσεις αναδύθηκαν;
Ποια ζωή επηρεάζει περισσότερο η πανδημία; Των κατοίκων της πόλης ή της υπαίθρου;
Γιατί; (τα πλεονεκτήματα της πόλης γίνονται μειονεκτήματα)
Για την καταγραφή των απαντήσεων μπορείτε να αξιοποιήσετε ψηφιακά εργαλεία (π.χ. padlet, mentimeter, jamboard, linoit κ.ά.)
Χρήσιμοι υπερσύνδεσμοι και πληροφορίες
Η πανδημία «τραυμάτισε» βαριά την ελληνική κοινωνία
Η επίπτωση της πανδημίας (θνητότητα) στις πόλεις σε σύγκριση με το σύνολο της χώρας
Επιμέρους θεματικές
Ατμοσφαιρική ρύπανση
Α. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες και δημοσιεύματα η διαβίωση σε πόλεις με αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση επιτείνει τις επιπτώσεις της πανδημίας. Από τη μια η ατμοσφαιρική ρύπανση επιβαρύνει τους κατοίκους της περιοχής και προκαλεί αναπνευστικές παθήσεις (παιδιά με άσθμα, ενήλικες και ηλικιωμένοι με αναπνευστικές παθήσεις, ΧΑΠ κ.ά.). Από την άλλη άνθρωποι με αναπνευστικά προβλήματα είναι πιο ευάλωτοι στον κορονοϊό ή/και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα σε περίπτωση που νοσήσουν.
Πώς θα μπορούσαν οι πόλεις μας να συμβάλλουν στην προστασία από την πανδημία;
Πόσο σημαντικό είναι να προσφέρουν καλές συνθήκες διαβίωσης;
Ποια είναι η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στην πόλη μας;
Θα μπορούσε να βελτιωθεί; Πώς;
Ενδεικτικοί υπερσύνδεσμοι
Πώς σχετίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση με την πανδημία; Κων/νος Γουργουλιάνης, Καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας https://youtu.be/QbLnpkRrA3I
H αέρια ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης από Covid-19. Δ. Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής,ΑΠΘ https://www.efsyn.gr/node/266637
Πώς συνδέεται η ατμοσφαιρική ρύπανση με τη θνησιμότητα; https://www.tovima.gr/2020/05/16/society/koronoios-pos-syndeetai-i-atmosfairiki-rypansi-me-tin-thnisimotita/
Β. Κατά την περίοδο της άνοιξης, όταν επιβλήθηκε καραντίνα σχεδόν ταυτόχρονα σε πολλές περιοχές στον πλανήτη και ελαχιστοποιήθηκαν οι ανθρώπινες δραστηριότητες, παρατηρήθηκε θεαματική μείωση στους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Σημαντικό, αν οχι το μεγαλύτερο, μέρος αυτής της μείωσης οφειλόταν στην ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων, αεροπορικών και χερσαίων κυρίως. Παρατηρήσατε/Παρατηρείτε αλλαγές στην πόλη μας κατά τη διάρκεια της καραντίνας:
Στην ποιότητα του αέρα;
Στους τρόπους/μέσα μετακίνησης;
Στους ήχους της πόλης;
Ενδεικτικοί υπερσύνδεσμοι
Τα αποτελέσματα της καραντίνας στην ατμοσφαιρική ρύπανση https://www.huffingtonpost.gr/entry/ta-apotelesmata-tes-karantinas-sten-atmosfairike-repanse_gr_5e819dfdc5b66149226a5bd2
Η καραντίνα μείωσε δραστικά τη ρύπανση στον πλανήτη Χ. Ζερεφός https://www.ant1news.gr/watch/1376194/koronoios:-h-karantina-meiose-drastika-th-rypansh-ston-planhth
Ελεύθεροι χώροι και πράσινο
Την περίοδο της καθολικής καραντίνας (Μάρτιος-Απρίλιος και Νοέμβριος 2020) οι κάτοικοι των πόλεων αναζητούσαν/αναζητούν ανοιχτούς ελεύθερους χώρους όπου θα μπορούσαν να περπατήσουν, να αθληθούν/ασκηθούν, να “πάρουν μια ανάσα” και να “ανοίξει το μάτι τους” όταν έβγαιναν από το σπίτι. Αντίστοιχα και κατά την έναρξη του δεύτερου κύματος της πανδημίας (φθινόπωρο 2020) οι κάτοικοι των πόλεων αναζητούσαν ανοιχτούς ελεύθερους χώρους για να συναντηθούν με φίλους, να επικοινωνήσουν.
Υπάρχουν στις πόλεις μας επαρκείς σε αριθμό και μέγεθος ελεύθεροι χώροι; Σε ποια κατάσταση βρίσκονται; Ποια η σημασία τους για την υγεία (σωματική και ψυχική) των κατοίκων; Τι μπορούν να προσφέρουν στους κατοίκους και τη λειτουργία της πόλης στην περίοδο της πανδημίας; Ποια η σχέση τους με την ποιότητα της ατμόσφαιρας και την ποιότητα της ζωής στην πόλη;
Προτεινόμενες δραστηριότητες από το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΠΕ για το δίκτυο “Βιώσιμη πόλη” https://kpekordeliou.wixsite.com/viosimipoli
Δραστηριότητα Γ2: Ένα ταξίδι σε άλλες πόλεις!
Δραστηριότητα Γ3: Διαλέγω την πόλη μου
Δραστηριότητα Γ6: Η πόλη μου και οι θεσμοί
Νέα Δραστηριότητα: Βαθμολογώ τη γειτονιά μου
Αλληλεγγύη
Ο κορονοϊός μεταδίδεται σε όλους τους ανθρώπους, όμως οι επιπτώσεις της ασθένειας covid-19 και γενικότερα της πανδημίας διαφέρουν πολύ ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα και τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες των ανθρώπων. Για παράδειγμα οι ηλικιωμένοι έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών στην υγεία τους, σωματική και ψυχική. Επίσης κοινωνικά ευάλωτες ή φτωχές ομάδες επηρεάζονται πολύ πιο έντονα από την οικονομική αναταραχή/δυσπραγία. Επιπλέον, οι προσπάθειες για αντιμετώπιση της πανδημίας επέβαλαν ως ένα βασικό μέσο την κοινωνική αποστασιοποίηση και τον περιορισμό στο ελάχιστο των μετακινήσεων.
Ποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται περισσότερο να ανταπεξέλθουν στις συνθήκες που επιβάλλει η πανδημία; Τι είδους δυσκολίες αντιμετωπίζουν; Ποιος μπορεί να τους βοηθήσει; Γνωρίζετε πρωτοβουλίες που στοχεύουν σε τέτοιου είδους βοήθεια; Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της κοινότητας;
Ενδεικτικοί υπερσύνδεσμοι
Δίκτυα Αλληλεγγύης στη Γειτονιά 🚨
Πρόσβαση στην υγεία
Σε συνθήκες πανδημίας αναδεικνύεται με τον πιο έντονο τρόπο η σημασία της δυνατότητας πρόσβασης των πολιτών σε ικανοποιητικές υπηρεσίες υγείας.
Μπορεί μια πόλη να θεωρηθεί βιώσιμη αν δεν έχει φροντίσει γι αυτό; Ποια είναι η κατάσταση στη δική μας πόλη;
Πρόληψη - Αντιμετώπιση
Το κράτος αλλά και κάθε πόλη ξεχωριστά (αν θέλει να θεωρείται βιώσιμη) οφείλει να διαθέτει σχέδιο πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων και φυσικών καταστροφών. Μέχρι σήμερα συνήθως αναφερόμασταν σε σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες και έντονα καιρικά φαινόμενα. Υπάρχει σχετικός σχεδιασμός για επιδημίες;
Διερευνούμε την ετοιμότητα της πόλης μας στην πράξη, αναζητώντας στο Δήμο μας το σχεδιασμό που πρέπει να υπάρχει.
Αναζητούμε την έννοια της Πολιτικής Προστασίας και των υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε τέτοιες καταστάσεις.
Ενδεικτικοί υπερσύνδεσμοι
Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας
Ελληνική Κυβέρνηση
Απάντηση στην πανδημία
Ευκαιρίες – προκλήσεις
Η πανδημία επέβαλε μεγάλες αλλαγές σε πολλούς τομείς της ζωής μας και της λειτουργίας της πόλης. Η ανάγκη να ανταπεξέλθουμε στις αλλαγές αυτές πυροδότησε τη δημιουργικότητα πολλών και λειτούργησε καταλυτικά για να αξιοποιήσουμε με ταχύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο γνώσεις και εργαλεία και την τεχνολογία.
Πώς άλλαξε η δική σας ζωή;
Τι λύσεις βρήκατε/χρησιμοποιήσατε για να αντιμετωπίσετε τις νέες συνθήκες;
Μπορούν τα πράγματα να γίνουν και με άλλο τρόπο;
Ενδεικτικοί υπερσύνδεσμοι
Επιστήμη
Πρωτοπορία ΑΠΘ: Τα αστικά λύματα οδηγός για την πορεία του Covid-19
Συνεργασία διεθνούς επιστημονικής κοινότητας για την ανάπτυξη εμβολίου για τον Covid-19
Πόλεις
Ποδηλατόδρομοι και δρόμοι κυκλοφορίας για πεζούς
Πολιτισμός
Δράσεις Πολιτισμού https://covid19.gov.gr/draseis-politismou/
ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ αλλά πάμε ψηφιακή βόλτα στα Μουσεία και στην Ακρόπολη... https://www.culture.gov.gr/el/Information/SitePages/view.aspx?nID=3177
Και πολλές παραστάσεις (μουσικές, θεατρικές), φεστιβαλ, εκθέσεις κ.ά. διαδικτυακά!
Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης: «Τι έκανα στη διάρκεια του εγκλεισμού και στη νέα εποχή του Covid- 19» http://www.fkth.gr/el/latest-news
Εκπαίδευση
Τηλεκπαίδευση, WEBEX, MOOC, ψηφιακές εφαρμογές
Η παραπάνω εκπαιδευτική προσέγγιση σε μορφή παρουσίασης